નમસ્કાર મિત્રો,
હું હિમાંશુ ચાવડા ઘણા લાંબા સમય પછી મારી આ શબ્દયાત્રામાં આપનું સ્વાગત કરૂં છું. મારી આ શબ્દયાત્રા ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના અભ્યાસના ભાગરૂપે યોજાતી ગ્રામજીવન પદયાત્રા પર આધારિત છે. વાત જરા એમ બની કે તા. ૨૪/૧૧/૨૦૨૧ને બુધવારના રોજ હું અને મારા ત્રણેક મિત્રો ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના કેન્ટિનમાં બેસીને ચાની ચૂસકી ભરી રહ્યાં હતાં.
એવા સમયે મારો સહપાઠી મિત્ર રૂત્વિક મણિયા અમારા પ્રાધ્યાપક ડૉ. અશ્વિનકુમાર સાથે કેન્ટિનમાં આવ્યો. તેમની પાછળ પાછળ એક એક કરીને ઘણાં બધાં બાળકો પણ આવ્યા. પહેલા તો અમને એમ કે પ્રા. ડૉ. અશ્વિનકુમાર કેન્ટિનમાં ચા પીવા તથા આ બાળકો શૈક્ષણિક પ્રવાસના ભાગ રૂપે ગૂજરાત વિદ્યાપીઠની મુલાકાતે આવ્યા હશે.
અમે ચારેય પોતાના ટેબલ પરથી ઊભા થઈને પ્રા. ડૉ. અશ્વિનકુમારને મળવા ગયા. જોકે અમારા પ્રા. ડૉ. અશ્વિનકુમાર સામાન્ય રીતે કેન્ટિનમાં કોઈ વ્યક્તિવિશેષને સાથે લઈને જ પધરામણી કરતા હોય છે. એ દિવસે તેઓએ અમારી મુલાકાત દાહોદના સંજેલી તાલુકા ખાતે કાર્યરત ગ્રામશિલ્પી રમણભાઈ સંગાડા સાથે કરાવી. પ્રા. ડૉ. અશ્વિનકુમારે રમણભાઈનો ટૂંકો પરિચય આપ્યો. આ ઉપરાંત તેમણે રમણભાઈની કામગીરી અંગે માહિતી આપતા કહ્યું કે "રમણભાઈ સંજેલી ખાતે બાળકોને વિનામૂલ્યે શિક્ષણ આપવાનું કામ કરી રહ્યા છે. આ સિવાય તેઓ પોતાના ખેતરમાં સજીવ ખેતી પણ કરી રહ્યા છે. આજે તેઓ પોતાના વિદ્યાર્થીઓને ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના પ્રવાસે લઈને આવ્યા છે." પ્રા. ડૉ. અશ્વિનકુમારે ગ્રામશિલ્પી રમણભાઈપનો તેમના વિદ્યાર્થીઓ સાથે એક ગૃપ ફોટો પાડ્યો.
ત્યારબાદ પ્રા. ડૉ. અશ્વિનકુમારે મને તથા મારા મિત્રોને કહ્યું કે "રમણભાઈની વાતો પરથી લાગી રહ્યું છે કે એક ગ્રામશિલ્પી તરીકેની કામગીરી જોવા જેવી છે. આમ પણ તમે લોકો લોકડાઉનના કારણે ગ્રામજીવન પદયાત્રા યોજવામાં આવી નથી. પણ મારી એક સલાહ છે કે તમે જાતે સાહસ ખેડીને આ ગ્રામજીવન પદયાત્રા કરો."
અમે હોસ્ટેલમાં આવીને રહેતા પત્રકારત્વ અને સમૂહ પ્રત્યાયન વિભાગના વિદ્યાર્થીઓ ઘણા દિવસોથી માઉન્ટ આબુ જવાનું વિચારી રહ્યા હતા. પણ કોઈ કારણસર ત્યાં જવાનું મોકૂફ રાખવામાં આવ્યું હતું. તેથી અમને પ્રા. ડૉ. અશ્વિનકુમાર દ્વારા આપવામાં આવેલું સુચન પસંદ આવી ગયું. અમે નક્કી કરી લીધું કે જેટલા મિત્રો તૈયાર થાય એમની સાથે આવતા શનિવારે દાહોદ જિલ્લાના સંજેલી તાલુકા ખાતેના પરમારના ડુંગર પર ગ્રામશિલ્પી રમણભાઈની મહેમાનગતિ માણવા જઈશું.
આખરે એ દિવસ આવી જ ગયો. તા. ૨૭/૧૧/૨૦૨૧ને શનિવારે સવારે ૧૧ વાગ્યે બીજા વર્ષના પાંચ તથા પ્રથમ વર્ષના ત્રણ એમ કુલ આઠ વિદ્યાર્થીઓ ગૂજરાત વિદ્યાપીઠથી સંજેલી ખાતે જવા રવાના થયા. અમદાવાદના ગીતામંદિર ખાતેના સેન્ટ્રલ બસ સ્ટેશન પરથી અમે ઝાલોદ - અમદાવાદના પાટિયા વાળી એક્સપ્રેસ બસમાં બેસી ગયા.
લુણાવાડા પસાર કર્યા પછી તરત અમને રસ્તામાં નાના-મોટા ડૂંગરો દેખાવાના શરૂં થઈ ગયા હતા. ત્યારબાદ અમને સતત સંતરામપુર સુધી આ ડૂગરોનો નજારો દેખાતા રહ્યા.
અમદાવાદથી બાર વાગ્યે નીકળેલા અમે સૌ ચાર વાગ્યાની આસપાસ સંતરામપુર બસ સ્ટેશન પર ઉતર્યા. સંતરામપુરથી સંજેલી જવા માટેની બસ સાડા ચાર વાગ્યે બસ ડેપોમાં આવવાની હતી. તેથી અમે થોડો સમય સંતરામપુરના બજારમાં પસાર કર્યો.
બરાબર સાડા ચાર વાગ્યે સંતરામપુરથી સંજેલીની બસ અમને મળી ગઈ. સંતરામપુરથી સંજેલી સુધી અમને અઢળક ડૂંગરો જોવા મળ્યા. જોકે આ રૂટનો રસ્તો પણ સાપુતારાના રસ્તા જેવો જ હતો. અમારી આઠ જણની ટુકડી સાડા પાંચ વાગ્યાની આસપાસ સંજેલી પ્હોંચી ગઈ. સંજેલી ગામના બસ ડેપો પર ગ્રામશિલ્પી રમણભાઈ અમને તેડવા આવ્યા હતા.
સંજેલી બસ ડેપોથી બહાર નીકળીને રમણભાઈ અમને તેેઓ જે જગ્યાએ બાળકોને ભણાવે છે. એ જગ્યાએ લઈ ગયા. અમે ત્યાં રમણભાઈ સાથે ચા પીતા પીતા મુુુસાફરી દરમિયાન મળેેલી સગવડ તથા પડેલી અગવડની વાતો વાગોળી.
રમણભાઈ સાથે 'ચાય પે ચર્ચા' કરતા કરતા સમય ક્યાં વિતી ગયો એની ખબર જ ના પડી. લગભગ સાડા સાત વાગી ગયા હતા. અમારે રાતનું વાળું કરવા સંજેલીથી બેએક કિમી દૂર પરમારના ડૂંગર પર રમણભાઈના ઘરે જવાનું હતું. રમણભાઈએ સૌને એમના ઘરે લઈ જવા માટે એક છકડાની વ્યવસ્થા કરી હતી. આઠેય મિત્રોને છકડામાં બેસીને રમણભાઈના ઘરે જવાની ખૂબ મજા આવી. રમણભાઈના ઘરે જઈને હાથ-પગ ધોઈને અમે જમવા બેઠા કે અમને શહેરીજનોને દુર્લભ એવું ગામડાનું સાત્વિક ભોજન આરોગવા મળ્યું.
જમી પરવારીને રમણભાઈએ એમના ઘરની બહાર એક ઢોલીયો ઢાળી આપ્યો. જેના પર બેસીને અમે ઘણી મજા કરી. આ ઉપરાંત અમારા પ્રા. ડૉ. અશ્વિનકુમાર સાથે મોબાઈલ પર વાત પણ કરી.
ઉપરની તસવીરમાં તમે જે ઝાડ જોઈ રહ્યા છો એ બિહારના ગધ્ધા લિંબુનું છે. આ ગધ્ધા લિંબુ સામાન્ય લિંબુ કરતા દસ ગણું કદ ધરાવે છે. ત્યારબાદ સાડા નવ વાગ્યાની આસપાસ અમે ફરી છકડામાં બેસીને તેમના ક્લાસ પર પાછા આવ્યા. અમે આ બંને દિવસ ત્યાં જ રાતવાસો કર્યો હતો.
તા. ૨૮/૧૧/૨૦૨૧ને રવિવારના રોજ અમે સૌ પહેલાં જાગીને તૈયાર થઈ ગયા. રમણભાઈએ સવારે પણ ચા અને બિસ્કીટની વ્યવસ્થા કરી દીધી હતી. ચા પીધા પછી રમણભાઈએ અમારી મુલાકાત સંજેલીના એક સ્થાનિક પત્રકાર સાથે કરાવી. જેમનું નામ હતું. તેમની આ મુલાકાત દરમિયાન થયેલી વાતચીતથી અમને સંજેલી તાલુકાની પરિસ્થિતિનો આછો પાતળો અંદાજ આવી ગયો હતો.
આ પત્રકાર મહોદય સાથેની મુલાકાત બાદ રમણભાઈએ આઠેય જણને તેમના ક્લાસમાં આવતા બાળકોને ભણાવવાનું કામ સોંપ્યું. આ કાર્યમાં દરેક જણે ઉત્સાહપૂર્વક ભાગ લીધો. બે દિવસ કરેલા આ અધ્યાપન કાર્યમાં અમને તથા વિદ્યાર્થીઓને ખૂબ મજા આવી તથા બંને જણને એકબીજા પાસેથી કંઈક નવું શીખવા મળ્યું. અમારા આ અધ્યાપન કાર્ય કરાવવા બદલ અમને વિદ્યાર્થીઓ તથા રમણભાઈ તરફથી સારા એવા પ્રતિભાવો મળ્યા.
સવારે બે કલાક અધ્યાપન કાર્ય કરાવ્યા બાદ જમી પરવારીને રમણભાઈ અમને સંજેલી ગામના જોવાલાયક સ્થળોની મુલાકાતે લઈ ગયા હતા. જેમાં અમે સંજેલી ગામનું પુસ્તકાલય અને વિશાળ તળાવ જોયું.
સંજેલી ગામની મુલાકાત બાદ રમણભાઈ અમને તેઓની સજીવ ખેતી પણ બતાવી હતી. જેમાં તેઓ મકાઈ, ચણા, ડુંગળી, રીંગણ, લસણ, આદુ, મરચાં, હળદર વગેરે જેવી રોજિંદા આહારમાં વપરાતી વસ્તુઓ પોતાના ખેતરમાં ઉગાડે છે. આ ઉપરાંત તેઓ પશુપાલનમાં ગાય તથા બકરીઓ રાખે છે. જેનાથી તેમના દુધની જરૂરિયાત પણ સંતોષાય છે.
આ બે દિવસ અમને રમણભાઈની મહેમાનગતિ માણવાનો મોકો મળ્યો. રમણભાઈએ અમારી સારી રીતે આગતાસ્વાગતા કરી. જેનાથી અમને ક્યારેય એવો અહેસાસ ના થયો કે અમે અમારા ઘરથી બસો કિમી દૂર આવ્યા છીએ. તા. ૨૯/૧૧/૨૦૨૧ને સોમવારના રોજ અમે આઠેય મિત્રોએ રમણભાઈ સાથે બેસીને બપોરનું વાળું કરીને અમે પાછા ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ તરફ આવવા માટે રવાના થયા.
અમે પાંચેક કલાકની મુસાફરી કર્યા બાદ સોમવારે રાત્રે નવ વાગ્યે ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના ગેટ પાસે હેમખેમ પહોંચી ગયા. પ્રવાસનો થાક અમારા ચહેરા પર દેખાઈ આવતો હતો. પરંતુ મારા આ પ્રવાસના તાજા અનુભવોને હું વાસી થવા દેવા માંગતો નથી. તેથી પ્રવાસના થાકને નજરઅંદાજ કરી મેં મારા પ્રવાસના અનુભવોને આ બ્લોગના માધ્યમથી આપની સમક્ષ રજુ કર્યા છે. મારી આ શબ્દયાત્રામાં અંત સુધી જોડાઈ રહેવા બદલ આપનો ખૂબ ખૂબ આભાર.
ટિપ્પણીઓ
ટિપ્પણી પોસ્ટ કરો